ผ้ามัดย้อม
โรงเรียนบ้านพร่อน
หมู่ 2 ตำบลพร่อน อำเภอเมือง จังหวีดยะลา
โทร 073 – 252660
การทำผ้าบาติกมัดย้อม
การทำผ้าบาติกมัดย้อม เป็นการตกแต่งลวดลายบนผืนผ้าให้เกิดความสวยงามและสร้างมูลค่าให้แก่พื้นผ้า การทำผ้าบาติกเป็นการปิดส่วนที่ไม่ต้องการให้สีติดด้วยเทียน แล้วนำไปย้อมหรือระบายสี นอกจากนันเมื่อนำไปย้อมในน้ำย้อมครั้งแรกนำขึ้นมาปิดสีแรกด้วยเทียนแล้วนชำไปทำให้เทียนแตก จะเกิดลวดลายเป็นรอยแตกบนสีแรกเมื่อนำไปย้อมสีที่สอง คือสีที่สองจะแทรกซึมเข้าสู่เนื้อผ้าในส่วนที่เทียนแตก จึงทำให้เกิดลวดลายเส้นขึ้น ส่วนการหมัดย้อมเป็นการกันสีโดยการใช้อุปกรณ์ช่วยในการมัด ผูก เย็บ เนา พับ เพื่อให้เกิดลวดลายบนพื้นผ้า ซึ่งลักษณะลวดลายเกิดจากเทคนิคบาติกและมัดย้อมจะมีความแตกต่างกัน มีลักษณะคล้ายกัน คือ เป็นเทคนิคการปิดสีเช่นกัน
อุปกรณ์
- ผ้ามัสลิน ผ้าฝ้าย ผ้าลินิน
- กะละมัง
- น้ำ
- สี
- เชือกฟางหรือยาง ซิลิเกด
ขั้นตอนการย้อมผ้า คือ
1. ออกแบบผ้า แล้วบิดให้เป็นรอย ควร นำเชือกฝางหรือยาง มามัดผ้า
2. ใช้พู่กันจุ่มน้ำ ทาบนลงผ้าตามต้องการ
3. นำปลายผ้าที่มัดไว้จุ่มน้ำ เพื่อให้สีวิ่งตามลายผ้า
4. ใช้กรรไกรตัดเชือกฟางที่มัดออก แล้วนำผ้าไปตากแดดให้แห้ง
5. แล้วนำผ้าไปแช่ในซิลิเกต เพื่อป้องกันสีตกไม่ต่ำกว่า 4 ชั่วโมง
6. นำผ้าที่ย้อมแล้วไปล้างออกด้วยน้ำเปล่าหลายๆครั้งจนสะอาด
7. แล้วนำผ้าที่ล้างสะอาดไปตากแดดให้แห้ง
8. นำผ้าไปเย็บขอบให้สวยงาม
เทคนิคในการทำผ้ามัดย้อมด้วยวิธีการ 3 วิธีการดังนี้
1. การพับแล้วมัด กล่าวคือ เป็นการพับผ้าเป็นรูปต่างๆ แล้วมัดด้วยยางหรือเชือก ผลที่ได้จะได้ลวดหลายที่มีลักษณะลายด้านซ้ายและลายด้านขวาจะมีความใกล้เคียงกัน แต่จะมีสีอ่อนด้านหนึ่งและเข้มด้านหนึ่ง เนื่องจากว่าหากด้านใดโดนพับไว้ด้านในสีก็จะซึมเข้าไปน้อย
2. การขยำแล้วมัด กล่าวคือ เป็นการขยำผ้าโดยไม่ตั้งใจแล้วมัดด้วยยางหรือเชือก ผลที่จะได้ก็คือลวดลายอิสระเนื่องจากการขยำแต่ละครั้ง เราไม่สามารถควบคุมการทับซ้อนของผ้าได้
3. การห่อแล้วมัด กล่าวคือ เป็นการใช้ห่อวัตถุต่างๆไว้แล้วมัดยางหรือเชือก ลายที่เกิดข้นจะเป็นลายใหญ่หรือเล็กขึ้นอยู่กับวัตถุที่นำมาใช้ และลักษณะของการมัด เช่นการนำผ้ามาห่อก้อนหินรูปทรงแปลกๆ ที่มีขนาดไม่ใหญ่นักแล้วมัดไขว้ไปมา โดยเว้นจังหวะของการมัดให้พื้นที่ว่างให้สีซึมเข้าไปได้อย่างนี้ก็จะมีลาย เกิดขึ้นสวยงามแตกต่างจากการมัดลักษณะวัตถุอื่นๆ
หลักการสำคัญ
ในการทำมัดย้อม คือ ส่วนที่ถูกมัดคือส่วนที่ไม่ต้องการให้สีติด ส่วนที่เหลือหรือส่วนที่ต้องการให้สีติด การมัดเป็นการกันสีไม่ให้สีติดนั้นเอง ลักษณะที่สำคัญของการมัดมีดังนี้
ความแน่นของการมัด
กรณีแรก มัดมากเกิดไปจนไม่เหลือพื้นที่ให้สีแทรกซึมเข้าไปได้เลย ผลที่ได้ก็คือ ได้สีขาวของเนื้อผ้าเดิม อาดมีสีย้อมแทรกซึมเข้ามาได้เล็กน้อยอย่างนี้เกิดลายน้อย
กรณีที่สอง มัดน้อยเกินไป เหลือพื้นที่ให้สีย้อมติดเกือบติดผืน อย่างนี้เกิดลายน้อยเช่นกัน ทั้งผืนมีสีย้อมแต่แทบไม่มีลวดลาย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น